Al enige tijd schrijf ik in mijn kunstschrift over mooie en bijzondere tentoonstellingen. In 2002 was er in het Van Gogh Museum de tentoonstelling: “Van Gogh Gauguin, het atelier in het Zuiden”. In oktober 1888 komt Gauguin wonen in het “Gele huis”. Er is al heel veel geschreven over de samenwerking van Van Gogh en Gauguin. Mijn aantekeningen zijn een korte toelichting op de tentoonstelling maar ook de vragen die het bij me oproept.
De tentoonstelling vond ik overweldigend. Nog nooit had ik zoveel meesterwerken van Van Gogh bij elkaar gezien. Drie keer de Zonnebloemen, maar op een andere manier geschilderd. Prachtige bomen met bloesem. In de lente denk ik vaak aan de zin in een brief van Van Gogh aan zijn broer Theo: “Stuur me geld en materiaal, nu de lente is gekomen kan ik veel bomen met bloesem schilderen, daar houden de mensen van”. Opmerkelijk dat hij zich bezighield met de wensen van de kopers.
Het viel me ook op dat Van Gogh veel moeite heeft gedaan om Gauguin het naar de zin te maken, zijn atelier knapte hij helemaal op. Hij schilderde bijvoorbeeld de zonnebloemen om indruk te maken op Gauguin. Hij probeerde een inspirerende omgeving te creëren. Jammer dat de samenwerking niet is gelukt, althans in zijn ogen. In de tijd dat zij samenwerkten hebben ze veel mooie schilderijen gemaakt. Van Gogh was meer een realist dan Gauguin: “L’Allée des Alyscamps’” gaf Van Gogh weer zoals het was. Terwijl Gauguin dingen wegliet om het mooier te maken. Gauguin werkte ook terughoudender dan Van Gogh, minder heftige penseelstreken en een andere vlakverdeling. Van Gogh schilderde liever in zijn atelier terwijl Gauguin graag buiten schilderde. Gauguin en Van Gogh hebben in deze periode veel van elkaar geleerd. Gauguin met name het gebruik van andere kleuren.
Het is enigszins bedroevend om te zien dat Van Gogh vol overgave schilderde omdat hij anders het contact met de realiteit zou verliezen. Drie maal “La Berceuse” omdat het hem rustig maakte. En hij was steeds op zoek naar vriendschap, Gauguin had hem immers verlaten.
Op het moment dat Van Gogh stierf, moest Gauguin nog aan zijn belangrijkste werken beginnen. Je zou je kunnen afvragen welke schilderijen Van Gogh nog zou hebben gemaakt als hij niet zo jong was gestorven; meer van hetzelfde of totaal iets nieuws.