Burnett-Rose: Asylum

De afgelopen tijd vind ik het een hele opgave om naar het nieuws te kijken. Het is verschrikkelijk om te zien wat mensen elkaar aandoen en waartoe mensen in staat zijn. Bijvoorbeeld de spookboten op de Middellandse Zee en de vele mensen die daar dagelijks verdrinken. Hulpverleners die door IS worden onthoofd of in een kooi worden verbrand. Het lijkt me onnodig om alle wreedheden op te sommen omdat iedereen wel weet wat er in de wereld gebeurt.

Als ik naar het nieuws kijk denk ik vaak aan het liedje “News” van Jack Johnson. Met name aan de volgende twee zinnen: “Why don’t the newscasters cry when they read about people who die? At least they could be decent enough to put just a tear in their eyes.”

Ik heb dit liedje voor het eerst gehoord bij de video-installatie “Asylum” van Burnett-Rose bij de tentoonstelling “This is America” in het Centraal Museum in 2006.

Patrick & Heather Burnett-Rose is een kunstenaarsechtpaar dat decennialang over de hele wereld heeft gereisd en hierdoor werden ze “wereldburgers”. Met hun videokunst willen ze het grote contrast tussen de verschillende werelddelen laten zien. De westerse mediacultuur en levensstijl worden op een schokkende manier geplaatst tegenover de keiharde realiteit van armoede, geweld en oorlog.

Asylum

Asylum was een heftige en indrukwekkende video-installatie. Het was een combinatie van oud en nieuw videomateriaal. De installatie had de vorm van een vijfhoek, verwijzend naar het Pentagon in Washington DC. Hét centrum van macht in de wereld. Op vijf grote schermen werden video’s geprojecteerd. In het midden stond een witte katheder. Ook dit is een symbool van macht omdat wereldleiders hierachter hun toespraken houden.

Door de grote schermen om je heen en het harde geluid van bijvoorbeeld straaljagers die in Irak bombardeerden, werd je opgezogen in het geheel en voelde je de angst van de mensen op het scherm. Ze combineerden heftige beelden met dromerige muziek. Waardoor je als het ware gedesoriënteerd raakt. Sommige videobeelden en audiofragmenten waren zo heftig dat de tentoonstellingszaal voor kinderen werd verboden. De bewakers hadden aangepaste schema’s en stonden bij de ingang van de zaal omdat het onmogelijk was om er een lange tijd in te blijven staan.

De installatie bestond uit de volgende films: Asylum, Brave New World, Manifest Destiny, Spit at Me, Witness: AnAesthetic en Collateral Damage. Elke film is gemaakt als een zelfstandig deel maar het kan ook een onderdeel zijn van een groter geheel.

Barnett-Rose proberen de publieke opinie te beïnvloeden door een combinatie van beeld en geluid waardoor de situatie in een andere context wordt geplaatst. Hierdoor wordt de realiteit onaanvaardbaar. Het is immers ontoelaatbaar dat mensen honger hebben, moeten vluchten voor oorlogen en dat geweld als een onderdeel van het bestaan wordt beschouwd. Mensen moeten de verantwoordelijkheid nemen voor het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Zodat er niet langer een aantal winnaars zijn en vele verliezers.

Dit is hun boodschap aan de wereld. Het lijkt misschien een onmogelijke opgave maar wat mij betreft is het de moeite waard om het te proberen

Website Burnett-Rose : http://www.burnettrose.com/

Onderdeel van de  Asylum installatie is Final: beautifal sad

Let op: deze video bevat schokkende beelden.

Final: beautifal sad

News van Jack Johnson

Cyber fight

Vanavond kreeg ik ruzie met de dame in mijn iPad. Op één of andere manier kwam ik bij de stemcomputer van Netflix terecht. In het Engels kon ik allerlei vragen stellen, nearby dentist, nearby pharmacy, activities Wednesday, popular movie, shoe store…Op al mijn vragen kreeg ik netjes in het Engels een antwoord. Vervolgens probeerde ik Spaans met de dame te praten: tapas, cerveza, tienda, restaurante Tortilla y más, escuela. Dat begreep ze niet. Vervolgens zei ik “get lost” en haar antwoord was “I hope we can still be friends”. Zo kun je dus ruzie met je eigen iPad krijgen. Bizar

Net zoals de bijbel heeft ieder Spaans gezin Don Quichot in de boekenkast staan.

Standbeeld in Madrid
Standbeeld Plaza de España in Madrid

Net zoals de bijbel heeft ieder Spaans gezin Don Quichot in de boekenkast staan. Het is ongetwijfeld het bekendste boek uit de Spaanse literatuur en ook uit de wereldliteratuur. Dit jaar is het 400 jaar geleden dat het tweede deel van Don Quichot werd gepubliceerd. Naar aanleiding hiervan zijn er veel culturele activiteiten om dit te vieren. Bij het Instituto Cervantes in Utrecht was er de lezing: Dag van Cervantes. Cervantes en de geboorte van de moderne lezer.

In dit artikel staat een korte biografie, wordt aandacht besteed aan het boek Don Quichot en in het bijzonder het tweede deel.

Wie was Cervantes?

Miguel de Cervantes Saavedra werd geboren op 29 september 1547 in Alcalá de Henares, en hij stierf in Madrid op 22 april 1616, op 68 jarige leeftijd. Zijn vader, Rodrigo de Cervantes, was een barbier en chirurgijn die veel door het land reisde. Cervantes had een turbulent leven, het beeld van de beschouwende en teruggetrokken schrijver is niet op hem van toepassing.
Cervantes portret

Hij had veel tegenslagen in zijn leven; een aantal keren werd hij verbannen, belandde hij meerdere keren in de gevangenissen en had hij altijd schulden.  In 1569 vluchtte hij uit Madrid vanwege een duel. Na wat omzwervingen kwam hij in 1570 in Napels terecht, daar ging hij in militaire dienst bij de Spaanse marine en vocht tegen de Turken. Bij de zeeslag bij Lepanto op 7 oktober 1571 raakte hij gewond aan zijn linkerhand waardoor hij deze niet meer kon gebruiken. Hij reisde rond in het Middellandse zee gebied. In 1575 werd zijn schip overvallen door Turkse kapers en zat hij vijf jaar gevangen in Algiers, totdat hij in 1580 werd vrijgekocht door het Broederschap van de Heilige Drie-eenheid. In de jaren van 1587 tot 1601 werkte hij als belastinginner van de Staat in Sevilla. In 1597 belandde hij in de gevangenis als gevolg van corruptie. Toen kreeg hij het idee om het boek Don Quichot te schrijven.

Andere bekende werken van Cervantes zijn: La galatea, Novelas ejemplares en Los trabajos de Persiles y Segismunda.

De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha

Het boek “De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha” is een parodie op de middeleeuwse ridderroman. In 1605 publiceerde hij het eerste deel van Don Quichot.

Het boek begint als volgt:  “In een klein dorpje in La Mancha, waarvan ik de naam even vergeten ben, woonde nog niet zo lang geleden een edelman van middelbare leeftijd. Hij zal een jaar of vijftig zijn geweest. Hij was heel dun en hij had lange spillebenen en een mager gezicht.” Deze zinnen zijn onderdeel van het Spaanse culturele erfgoed.

Het gaat over een onbekende gekke oude ridder, Don Quichot die besluit om alles wat hij in de ridderromans heeft gelezen in de praktijk te brengen. Hij trekt ten strijde met oude wapens op een oud paard (Rocinante) vergezeld van een analfabetische landarbeider, Sancho Panza. Ze reizen door La Mancha op zoek naar avontuur.

Tweede deel

In 1615 werd het tweede deel van Don Quichot gepubliceerd, nu 400 jaar geleden. Slechts één jaar voordat hij stierf. Wat was de aanleiding om het tweede deel te schrijven?

In het voorwoord van het tweede deel staat het volgende fragment:
“God beware me, doorluchtige dan wel vulgaire lezer, wat zult jij gretig uitzien naar dit voorwoord, waarin je denkt wraak, gescheld en geschimp aan te treffen op de maker van de tweede Don Quichot, ik bedoel hem van wie ze zeggen dat hij in Tordesillas is verwekt en in Tarragona geboren! Welnu, ik moet je uit de droom helpen, want dit genoegen zal ik je niet doen: grieven mogen in de nederigste harten woede wekken, voor het mijne moet op deze regel een uitzondering worden gemaakt.”

In 1605 schreef Cervantes het eerste deel van Don Quichot. Het was een groot succes maar het tweede deel liet lang op zich wachten. Hierdoor verschenen er meerdere tweede delen die niet door Cervantes waren geschreven. In 1614 werd er een versie van het tweede deel gepubliceerd geschreven door Alonso Fernández de Avellaneda. Deze versie was erg populair. Het bovenstaande fragment is een reactie van Cervantes op dit tweede deel.

Alonso Fernández de Avellaneda was een onbekende schrijver en deze naam was een pseudoniem. Cervantes wist wie deze pseudoniem gebruikte, maar het was de grootste wraak om de naam niet bekend te maken. Vermoedelijk was het de schrijver Lope de Vega omdat hij jaloers was op het succes van Cervantes maar nog het meest op zijn literaire kwaliteiten.

Waarschijnlijk betaalde Lope de Vega een middelmatige schrijver om het boek te schrijven om zo de roem van zijn vijand te schenden. Hoe dan ook zijn de lezers over de hele wereld Avallaneda eeuwig dankbaar omdat het ongetwijfeld de aanzet was voor Cervantes om het tweede deel af te maken. Cervantes kon deze literaire roof niet tolereren. Don Quichot stierf in het laatste hoofdstuk om meer boeken te voorkomen.

Het tweede deel begint met het nieuwe voornemen van Don Quichot om verder te gaan met zijn avonturen samen met zijn schildknaap Sancho Panza. Zo begint het derde vertrek uit zijn dorp. Niettemin verandert onze ridder van gedachte als hij hoort van het bestaan van een tweede deel, de bekende Don Quichot van Avallaneda, waarnaar wordt verwezen als apocrief van het tweede deel. Hierdoor verandert onze echte Don Quichot van koers richting Barcelona. Als gevolg van deze omweg spelen veel gebeurtenissen zich af op weg door het land van Aragon. Critici zijn van mening dat deze route het meest komische deel is en de beste literaire kwaliteiten heeft.

Door de diepgang is het boek meer dan alleen kritiek op de ridderroman en hierdoor is het een van de meest gelezen en bewonderde boeken met miljoenen lezers over de hele wereld. De combinatie van werkelijkheid en fictie zoals in een roman was onbekend in zijn tijd, hierdoor is hij de grondlegger van de moderne literatuur.

Wist je dat:

“Quijotesco” naïef-idealistisch betekent.

Cervantes en Lope de Vega in de dezelfde straat in Madrid woonden, die nu Calle Cervantes heet. Iets wat Lope de Vega verschrikkelijk zou hebben gevonden omdat hun strijd lijkt te zijn gewonnen door Cervantes.

Nietzsche in 1875 schreef dat hij Don Quichot had gelezen tijdens zijn zomervakantie en dat al zijn triestheid niets voorstelde, het boek was voor hem één bitter verhaal.

En la estantería de cada familia Española está el Don Quijote de Cervantes.Blog Instituto Cervantes

Toilet M\V

vrouwmanvrouw-a
Heren / Dames Toilet, Illustratie: Xandra Knoth mei 2015

In de universiteitsbibliotheek moest ik naar het toilet. Toen ik de toiletdeur opende was ik wel enigszins verbaasd, een urinoir, vreemd. Achter de andere deur was een toiletpot. In mijn hoofd borrelden allerlei gedachten op:

“Sinds wanneer is er geen onderscheid meer tussen een dames- en herentoilet?”

“Wat is dit voor een vreemde vorm van emancipatie?”

“Heeft dit in de krant gestaan of was het op nieuws?”

“Zonder fatsoenlijke aankondiging kan dit echt niet!”.

Er kwam een jongen binnen die zei:

“Mevrouw dit is het herentoilet”

“Gelukkig” was mijn antwoord. “Hoe kom ik hier terecht?”

Ik ben snel naar het damestoilet gegaan. Ik vraag me wel af waarom een damestoilet vaak wordt aangegeven met een vrouw die een jurkje draagt. Kijk daar gaat het fout, wat mijn kleding betreft lijk ik meer op het herentoilet. Het is seksistisch. Het heeft bij mij overigens ook enige tijd geduurd voordat ik begreep dat Nijntje een “meisje” is omdat ze een jurkje draagt. Nou ja, gelukkig zijn het dames- en herentoilet nog steeds van elkaar gescheiden, daar zal voorlopig geen verandering in komen. Althans dat hoop ik.

Vincent, Stripbiografie

Bvincent schilder
Barbara Stok, Vincent, 2012

Een paar weken geleden heb ik in de boekwinkel van het Van Gogh Museum een stripboek gekocht over het leven van Vincent Van Gogh (1853-1890). De strip is gemaakt door Barbara Stok. De tekeningen zijn eenvoudig en de heldere kleuren komen overeen met de kleuren die van Gogh in zijn schilderijen gebruikte. Het maakt een vrolijke en naïeve indruk ondanks dat Van Gogh moeilijke periodes doormaakt.

Het verhaal dat Stok vertelt begint bij zijn aankomst in Arles de Provence in 1888. Het tweejarig verblijf in deze stad is niet alleen één van de heftigste periode in zijn leven, maar ook een van de meest productieve. Het was ook een hoopvolle tijd waarin Van Gogh veel plannen had voor de toekomst van de kunst. In april 1890 laat hij zich vrijwillig opnemen in Saint-Rémy de Provence. In 1890 vertrekt hij naar Auvers –Sur-Oise waar hij op 27 juli overlijdt.

Het is leuk dat je de schilderijen van Van Gogh herkent in de tekeningen. Bijvoorbeeld De Sterrennacht, De Zaaier en de portretten van La Berceuse en Joseph Roulin. Zo maakt hij zelf onderdeel uit van zijn schilderijen, al dan niet schilderend.

De nadruk ligt op de eigenzinnige Van Gogh, op wat er in zijn hoofd omging en niet op de feiten. Vincent van Gogh was een emotionele man met veel passie voor zijn werk. Als hij in woede uitbarst lijken de afbeeldingen te ontploffen. Het zijn flarden van wat er in zijn hoofd gebeurt.

vincent crisis
Barbara Stok, Vincent, 2012

Er staan ook fragmenten in van de briefwisseling tussen Vincent en zijn broer Theo. Door de afwisseling van een stripverhaal en brieven krijg je veel informatie over zijn innerlijke beleving.

Het verhaal laat ook goed de verandering zien van een hoopvolle schilder naar een depressieve verwarde man. Die blijft doorwerken en de schoonheid om hem heen blijft weergeven op het doek.

Op de laatste pagina staan twee grafstenen van Vincent en zijn broer Theo precies zoals op de begraafplaats in Auvers-sur-Oise .