Afgelopen zondag heb ik een cursus lino portret maken gedaan bij ene Carolina in Amsterdam. De afgelopen tijd maak ik veel lino’s en wat tips van een expert kan ik wel gebruiken. Het begon om 10.00u wat vroeg is voor een avondmens en zeker als dan ook nog de klok wordt verzet.
Haar atelier was fantastisch, een hoog plafond en een prachtig uitzicht over het IJ. Van te voren moest ik drie portretfoto’s opsturen. Die zou zij dan bewerken zodat we er direct mee aan de slag konden gaan. De eerste drie foto werden afgekeurd, er was teveel contrast. Of ik een selfie kon maken met een neutrale belichting? Nee, ik kan geen selfies maken. Mijn neefjes en nichtje lachen zich altijd rot als ik een selfie stuur op vakantie. Nu heb ik daar maar een hobby van gemaakt, rare selfies maken. Deze eigengeilerei is aan mij volledig voorbij gegaan.
Er waren nog twee andere deelnemers, ene Wieke en Daan. Bij het ‘korte’ voorstellingsrondje ging het al fout. Daan, 77 jaar, vertelde over zijn carrière en die was erg lang. Alle woonplaatsen werden erbij vermeld, kriskras door het land en de technische vooruitgangen werden allemaal benoemd. Op de vraag wat is je doel voor vandaag, antwoordde hij; de dood van mijn vrouw Maaike verwerken. Ze was op 20 januari op 72 jarige leeftijd aan borstkanker overleden. Erg verdrietig voor hem, maar het was niet een eenvoudig onderwerp. De foto die hij had gekozen, was ook de foto die op de kist had gestaan bij de crematie. Toen begreep ik direct waar het bij mij fout is gegaan, ik heb nog geen foto voor op de kist. Dat zijn overleden vrouw Maaike heette vond ik erg ongemakkelijk. Dezelfde naam als een lijk.
Carola was een echte Amsterdamse of een klote wijf: ‘Zolang ik het maar met een lach zeg, kan ik alles zeggen’. Ik raakte behoorlijk nerveus van haar waardoor het allemaal moeizaam ging. Steeds gebruikte ik de verkeerde woorden, bijvoorbeeld ‘verf’ waarop zij dan schreeuwde het is inkt en ik blijf het corrigeren totdat je het door hebt. Oké, dacht ik, denk niet dat dat vandaag nog gaat gebeuren. Mijn manier van gutsen kon ze ook niet waarderen: ‘Dat kan wel wat minder, je bent je tuin niet aan het omspitten’. Haar pers heb ik bijna gesloopt. Ik had zoveel negatieve energie opgebouwd dat ik met al mijn kracht de wals over de lino haalde. Ze schrok zich rot en schreeuwde ‘Als je het zo doet, gaat hij niet lang mee!’ In al mijn enthousiasme gutste ik ook nog wat stukjes van haar tafel mee. ‘Het zijn linogutsen en geen houtgutsen! Werk maar in een bak.’
Bij het afdrukken was ik vergeten om het stof uit de linoplaat te halen waardoor het op de roller kwam. De verf rolde ik schuin op glasplaat uit. Het papier legde ik niet op de juiste manier op de pers. De roller hield ik op de verkeerde manier vast en die zette ik in de verkeerde richting weer terug. Met het uur voelde ik me ellendiger worden, ik overwoog om alles gewoon uit het raam te flikkeren. Het lukte me ook niet meer om logisch na te denken. Ik vrees dat ik Carola tot wanhoop heb gedreven. ‘Al het lichte moet je weggutsen en de rest niet.’ Op een gegeven moment had ik een gat in mijn voorhoofd gemaakt en raakte enigszins in paniek. Toen ik aan de juf vroeg of het gat in mijn voorhoofd wel klopte zei ze: ‘Zo moeilijk is het niet. Natuurlijk moet het weg of wil je een lino maken waarop je eruit ziet als een neger.’
Dat ik geen eten bij me had, hielp natuurlijk ook niet mee. De tijd van de maaltijd was inclusief, niet de maaltijd zelf zoals ik had begrepen. Zat ik daar met drie rijstwafels die ik op het laatste moment thuis nog in mijn rugzak had gegooid.
Het meest vreselijke was het moment dat ik mijn pupil had weggegutst. Daar ging ze helemaal van over de zeik. ‘Oh, wat ziet dat er naar uit, wat akelig. Hoe kan je dat nou doen?’ Gelukkig gutste Daan iets later ook de pupil uit het oog van zijn vrouw. ‘De pupil is de essentie van je gezicht! Dan maar met een wattenstaafje het erop zetten.’ Dat was ook niet eenvoudig. Af en toe kwam ze kijken en riep ze weer ‘Oh wat naar, meer inkt, oh meer inkt’.
Aan het einde van de dag kreeg Daan achter mijn rug om een foldertje met haar andere workshops. Ik hoopte dat ik geen foldertje zou krijgen, hier kom ik niet meer terug, dacht ik. Eigenlijk wilde ik het eindresultaat niet mee naar huis nemen. Ze stuurt het aangetekend op. Nou ja, als het moet. Wat een ellende. Ik heb wel wat geleerd, vooral hoe het niet moet. Aankomend weekend heb ik weer een workshop lino’s maken. Ben benieuwd hoe het zal gaan. De kunstenaar heeft twee atelierkatten. Op één of andere manier stelt me dat gerust.