Ik loop door het Tate in Londen en bedenk me ineens: een mening geven dat doet alleen iemand die geen kritiek durft te geven. Kijk gewoon en houdt je mond. Het is een weergave van een werkelijk waardoor je gegrepen wordt of niet. Het werk dat ik maak zegt niets over mij, maar over de kijker die er zijn eigen gevoel bij heeft. Kunst bestaat niet, enkel verbeelding.
Categorie: Kunst
Kunst & Tricks
In stilte maar samen, en silencio pero juntos
Vandaag heb ik foto’s gemaakt van een groep kunstenaars, ‘el grupo de cosas’ in ˋMacba‘, het museum voor moderne in Barcelona. Het is een project van mensen die in het museum verstild aanwezig waren. Aanvankelijk dacht ik dat het één persoon was. Toen ik zag steeds meer mensen op ongewone plekken en in ongewone posities in het museum. Het was vooral ook leuk om de reactie van de andere bezoekers te zien. Helaas heb ik daar te weinig aandacht aanbesteed. Ik heb de personen meer als een onderdeel van de kunst in het museum weergegeven. Mooie composities in een bijzonder gebouw. Zij waren geïnteresseerd in mijn foto’s en vertelden ze me dat ze dit vaker doen. Het project heet “en silencio pero juntos”, in stilte maar samen.
Documentaire fotografie les 3: Rijkdom
Afgelopen zaterdag ben ik de hele dag in de Teekenschool bij het Rijksmuseum geweest. Een inspireerde leeromgeving. ’s Ochtends een workshop Blauwdruk en ’s middags mijn fotocursus.
Deze week was de opdracht: fotografeer rijkdom, rijke mensen. De PC. Hoofdstraat om de hoek is een mooi uitgangspunt. Eerlijk gezegd vind ik het niet zo’n uitdaging om rijkdom te fotograferen, ik houd meer van het rauwe, het leven met rafels. De hele klas ging richting de PC Hoofdstraat, tien mensen die rondstruinen met een camera in één straat is wel veel. Het was een uitdaging om niet een medecursist op de foto te krijgen.
Jongens die stonden te wachten in de rij bij Louis Vuitton reageerden erg agressief toen ik een foto maakte. Veel gevloek en wat dreigementen. “Al weer iemand met een camera. Wat moet dat, sodemieter op. Ga weg!” Ik probeerde aan hem uit te leggen dat ik alleen een foto had gemaakt van de rij met paraplu’s. Gelukkig werd hij toen weer wat rustig. Toen ik vroeg of hij op de foto wilde begon de scheldtirade weer van vooraf aan. Oké helder, wegwezen.
Één man zag er erg hip en duur gekleed uit. Toen ik vroeg of ik een foto van hem mocht maken werd hij helemaal blij. Eindelijk een goede gelegenheid om met zijn rijkdom te pronken. Hij had een heerlijk Londens en accent en tijdens het maken van de foto’s bleef hij maar praten. Top voor mij. Door het natte weer was het moeilijk om het beeld helemaal scherp te krijgen, natte bril, natte lens…
Bij de tramhalte zag ik een man met een teckel staan met een regenjasje aan. Bizar hoe wij onze huisdieren steeds meer personifiëren. Ik vind het ook het toppunt van rijkdom, het kost een kaptaal om je hond zo aan te kleden. Terwijl het hondje zelf al een heerlijk vachtje heeft.
Later kwam ik de man tegen met zijn hond en hij wilde graag op de foto. Let op de kleine teckel in de tas, het middelpunt van deze foto
Bij het stoplicht stond naast me ‘An englishman in Amsterdam’. Vooral de paraplu deed me aan dit liedje van Sting denken. Even later stond hij te bellen bij een bloemenwinkel. Deze jongen had een uitstraling van casual en rijk maar had vooral veel flair.
Om de serie compleet te maken wilde ik ook de armere mensen in beeld brengen. Eerst twijfelde ik hierover. Mag je een foto maken van iemand om de reden dat hij ‘arm’ is. Met rijkdom wil je graag pronken terwijl armoede toch graag wordt verhuld. Als je geen echte LV tas kunt kopen dan koop je een goede nepper op een markt in Turkije. Ik vind dat deze mensen ook gezien dienen te worden en een foto waard zijn.
Veel mensen reageerden negatief. Zo negatief dat ik soms bang was om een klap voor mijn kop te krijgen. Bezorgers heb ik gefotografeerd omdat ze heel hard moeten werken voor weinig geld. Ook wel uitbuiting genoemd. De jongen in het busje wilde niet op de foto. Met wat overtuigingskracht lukte het me toch: “Dan kijk je toch gewoon naar buiten met je capuchon op.”
Pakketbezorger
Ik zag ook een man die ondanks het koude en regenachtige weer bij een minibieb stond.
Boekenman
Wellicht is de held van de dag deze man met dreadlocks en een joint. Hij zag mij lopen met een camera en verwees me naar de ontruiming van een pand in de Marnixstraat. Eerst wilde ik een foto van hem maken. Daar klaarde zijn gezicht helemaal van op.
Walk on the wild side
Het fotograferen van de ontruiming van het kraakpand werd me onmogelijk gemaakt door de politie. Eerst werd ik weggestuurd door een agent. Maar zo makkelijk gaat dat niet. Als ik weg moet dan blijf ik zeker. Ze hadden de hele ontruiming afgeschermd met ME-busjes. Op een andere plek fotografeerde ik weer verder. Toen een politieagente me om mijn perskaart vroeg, moest ik alsnog vertrekken. De krakers werden onder luid gejuich van het publiek afgevoerd in gereserveerde bussen van het openbaar vervoer.
Afgeschermd 
Gereserveerd
Het was weer een regenachtige, grauwe, kille middag maar ik heb me in ieder geval prima vermaakt.
Carlota
Een korte film van de Spaanse regisseur Nacho Vigalondo uit 2013, waarin hij zijn visie op liefde uitdrukt en hoe we er allemaal achter moeten komen wanneer we echt verliefd zijn op onze partners.
De hoofdpersoon, acteur Xabi Tolosa, heeft een manier bedacht om het exacte moment te vieren waarop hij verliefd wordt op Carlota. Alleen is dat moment nog niet aangebroken.
Opera. Passie, macht en politiek
Het operagenre werd geboren aan het einde van de XVI eeuw en het duurt niet lang voordat het, het beperkte aanvankelijke hoofse publiek overstijgt en het gewone publiek van Claudio Monteverdi bereikt. Van de eerste barokke opera’s, die een brede komedie met tragische elementen combineerden, tot de meest eigentijdse composities; dit genre heeft een rijke transformatie ondergaan. Deze tentoonstelling speelt zich af in de belangrijkste theaters van ‘De Opera van Europa’ en behandelt zijn geschiedenis met een benadering vanuit drie perspectieven: de emotionele en gepassioneerde kant van de werken; het sociale perspectief met klasse- en machtsstrijd; en aspecten die direct verband houden met de onderwerpen en de creatieve voorstelling van opera’s.
Venetië 1642
De tentoonstelling begint in de rijke havenstad Venetië in 1642 met ‘De kroning van Poppea’ van Monteverdi. Het jaar waarin de stad de eerste openbare uitvoering van een opera organiseerde, een tot dan toe gereserveerde voorstelling voor het hof.
Londen 1711
Van Venetië gaat het door naar Londen, waar Händel één van de eerste opera’s in het Italiaans opvoerde. ‘Rinaldo’, een absoluut succes omdat de cast twee beroemde castrati had, namelijk Nicolò Grimaldi en Valentino Urbani.
Wenen 1786
Met Mozart en ‘La nozze di Figaro’ wordt het classicisme in het Wenen van 1786 gepresenteerd. De huwelijksakte van de componist en de piano waarop Mozart speelde tijdens zijn reis naar Praag zijn tentoongesteld
Milaan 1842
Noord-Italie was in Oostenrijkse handen en in de ‘Scala’ van Milaan ging in 1842 ‘Nabucco’ van Verdi in première. Het was een ongekend succes omdat onder invloed van het “Resorgimento” (de Italiaanse eenwording) de opera contact maakte met het Italiaanse volk. De internationale carrière van de componist maakte hierdoor een sprong.
Parijs 1861
Vanuit Milaan gaat de tentoonstelling naar Parijs. In 1861 gaat de herziene versie van ‘Tannhäuser’ van de uit Duitsland gevluchte Richard Wagner in première. Zonder succes had hij eerder zijn werk verschillende keren in Parijs opgevoerd. De première van ‘Tannhäuser’, was in 1861, tijdens zijn ballingschap uit Duitsland. Wagner had de opera aangepast aan de stad en verdeelde het publiek: terwijl traditionele operaliefhebbers werden verbijsterd, lag de focus van het totale werk op kunst en inspireerden kunstenaars en schrijvers
Barcelona 1896
Het modernistische en Wagneriaanse Barcelona eind negentiende eeuw had het ‘Gran Teatro del Liceu’ als operatempel. In 1896 was de première van de opera ‘Pepita Jiménez’ van Isaac Albéniz. De revolutionaire ‘Pepita Jiménez’ is een voorbeeld van de progressieve vrouwen die een belangrijke rol in de Barcalonese samenleving hadden. In de zaal staat een piano beschilderd door Ramon Casas en hangen er diverse schilderrijen en affiches van de wereldtentoonstelling in 1888 in Barcelona. Allemaal uit de collectie van ‘Circulo de Liceo’ een club waar de bourgeoisie samenkwam en door de economische bloei, de modernisering van de Catalaanse hoofdstad bevorderde. Het operahuis werd ook gebruikt als expositieruimte. De pianoconcerten van Albéniz zijn een mijlpaal, vergelijkbaar met Chopin en Liszt. Met de opera ‘Pepita’ choqueert Jiménez de samenleving, het is een liefdesverhaal tussen een weduwe van in de twintig en een seminarist, die uiteindelijk het noviciaat verlaat voor liefde.
Er is ook een replica van de Orsni-bom te zien die in 1893 in het Liceu viel en het gebouw verwoeste. Een aanslag door anarchisten in Barcelona. Dit jaar wordt de twintigjarige heropening van het concertgebouw gevierd.
Dresden 1905
In het idyllische Dresden van 1905 werd de psychoseksuele ‘Salomé’, door Strauss, opgevoerd. Het werk dat destijds een schandaal veroorzaakte vanwege zijn vermeende waanzin en onfatsoenlijkheid. Een deel van het operapubliek was gechoqueerd door de combinatie van christelijke Bijbelse thema’s met erotiek en moord. Het was een bewerking van het toneelstuk van Oscar Wilde. Strauss speelde de hoofdrol in de voorlaatste akte van de voorstelling. Hij componeerde gedurende 60 jaar werken voor de Saksische hoofdstad waar hij meer dan de helft van zijn werken in première bracht.
Leningrad 1934
De tentoonstelling eindigt met ‘Lady Macbeth van Mtsenk’ van Dmitri Shostakovich die in 1934 in Sint Petersburg in première ging. Aanvankelijk werd het door het publiek omarmd als uitdrukking van de nieuwe Sovjetopera. De bolsjewieken wisten dat opera een belangrijk middel was om het volk te bereiken. De staat nam de keizerlijke theaters over. Twee jaar later werd dit werk alsnog door Stalin gecensureerd, hij zag in de kunst een middel om de politiek en de ideologie van de staat te bevorderen. Shostakovich componeerde geen andere opera meer omdat hij voor zijn vrijheid vreesde.
Epiloog
Een epiloog maakt de tentoonstelling compleet met afbeeldingen van operapremières uit de twintigste en eenentwintigste eeuw, van radicale voorstellen zoals ‘Mittwoch aus Licht’ van Karlheinz Stockhausen tot succesvolle operacomponisten zoals Philip Glass, die met zijn ‘Einstein op het strand’ in 1976 een nieuw publiek voor de opera trekt.
Muziek is te horen op Spotify https://open.spotify.com/playlist/3NoIudLqmDimhmFzRZGRpj?si=
Bronnen:
Caixa Forum Barcelona. Pasión, poder y política.
www.operaactual.com “Opera pasion, poder y politica un viaje en ocho actos por la histroria de la opera.”
La Vanguardia: “CaixaForum Barcelona acoge la exposición londinense sobre ópera y poder” 18/09/2019
El Independiente ‘Ópera. Pasión, poder y política’, un sorprendente viaje por la historia de la ópera’ 25/04/2019