Het is 70 jaar geleden dat Gabriela Mistral de Nobelprijs voor de Literatuur won. Het was de eerste keer dat een Latijns-Amerikaanse auteur zo’n hoge onderscheiding kreeg. In het Instituto Cervantes in Utrecht geeft María Soledad Falabella Luco op donderdag 12 maart om 19.00u een lezing over het werk van Gabriela Mistral: El ojo limpio: het werk van Gabriela Mistral, 70 jaar nadat zij de Nobelprijs won.
Gabriela Mistral (1889-1957), pseudoniem voor Lucila Godoy Alcayaga, was een Chileense lerares, dichteres , schrijfster en diplomate. Ze werd geboren op 7 april 1889 in Vicuña. Haar moeder Petronila Alcayaga was een naaister en haar vader Juan Jerónimo Godoy was een docent en dichter, hij verliet het gezin toen Gabriela drie jaar oud was.
Gabriela gaf jaren lang les op de lagere en middelbare school tot ze beroemd werd met haar gedichten. In 1908 begon ze als lerares op een dorpsschool. Ze had een hartstochtelijke relatie met Romelio Ureta Carvaja een spoorweg beambte. Op 25 november 1909 pleegde hij op 26 jarige leeftijd zelfmoord. In zijn jaszak zat een brief van Lucila Godoy. Na zijn dood begon Gabriela gedichten te schrijven, “Liefdesgedichten in nagedachtenis van de dood”, (“Sonetos de la muerte”) uit 1914. Hierdoor werd ze bekend in heel Latijns-Amerika, maar haar eerste dichtbundel “Wanhoop” (Desolación) werd pas in 1922 uitgegeven.
In 1924 reisde ze voor de eerste keer naar Europa. In Madrid verscheen in kleine oplage de dichtbundel “Ternura” (Tederheid) en werd opgedragen aan haar moeder en zus Emelina. De gedichten gaan over kinderen en de wereld waarin ze leven.
In 1938 werd haar derde dichtbundel “Tala” gepubliceerd in Buenos Aires door uitgeverij “Sur”. Gabriela Mistral doneerde de opbrengst van haar bundel aan Catalaanse instellingen, zoals “La Residencia de Pedralbes” die jonge slachtoffers onderbrachten tijdens de Spaanse Burgeroorlog.
Belangrijke thema’s in haar werk zijn liefde, bedrog, moederliefde en de natuur. Haar volledige werk werd voor het eerst gepubliceerd in 1958. Haar Latijns-Amerikaanse afkomst en haar reizen naar de Verenigde Staten en Europa vormde een mix van Indiaanse en Europese invloeden.
In 1945 won zij op 56 jarige leeftijd, de Nobelprijs voor de Literatuur. Voor haar lyrische poëzie, geïnspireerd door heftige emoties; haar naam werd het symbool voor de idealistische ambities in de gehele Latijns-Amerikaanse wereld. Tot op heden is zij de enige vrouw in Latijns-Amerika die deze prijs heeft gewonnen. Gabriela Mistral was betrokken bij de sociale politiek en had een belangrijke invloed op het onderwijssysteem in Zuid-Amerika. Ze was erelid van verschillende culturele genootschappen zowel in Chili als in de VS, Cuba en Spanje.
Gabriela was 67 jaar toen zij op 10 januari 1957 in New York aan kanker overleed. De resten van Gabriela werden overgebracht naar haar geboorteland Chili op de begraafplaats Montegrande , waar zoals in haar testament staat. Zij wilde uitrusten in haar geliefde vallei van Elqui, het dorp waar zij haar kindertijd doorbracht. Er werden drie dagen van rouw afgekondigd en veel mensen brachten haar de laatste eer. Bijna elke grote stad in Chili heeft een straat of plein dat naar haar genoemd is als eer aan haar literaire werk.
Dit artikel over Gabriela Mistral is ook te lezen in Spaans op het blog van Instituto Cervantes Utrecht