De meest bekende Andalusische steden zijn Granada met het Alhambra, Cordoba met de Mezquita en Sevilla met de toren Giralda en het paleis Reales Alcázares. Het beeld van Andalusië is een samenstelling van sociale en maatschappelijke invloeden. Andalusië was de provincie die het hele land vertegenwoordigde. Het beeld van Andalusië kwam overeen met de droom en de verbeelding van de reizigers in de Romantiek; een paradijs dichtbij het oosten waar het verleden nog zichtbaar was.
Met de komst van de stoomtrein en stoomboot aan het einde van de negentiende eeuw werd het makkelijker om te reizen. De Europese burgerij reisde als tijdverdrijf en bepaalde het beeld van Andalusië. In vergelijking met andere Europese landen, was Spanje meer landelijk in de negentiende eeuw omdat ze nog niet zoveel industrie hadden als in de rest van Europa. En hierdoor ontstaat de tegenstelling van weinig ontwikkeling ten opzichte van de ontwikkeling.
In deze tijd werd Spanje verkocht aan Europa met het gevormde beeld van Andalusië. Eerder had de kunst over het algemeen een religieus thema maar in de negentiende eeuw begon de high society beeldende kunst te kopen. Andalusië werd buiten Spanje verkocht door schilderijen en lithografieën. De onderwerpen van de schilderijen waren typisch Andalusisch zoals een veemarkt, stieren gevechten, Andalusische danseressen en de processie in de Semana Santa in Sevilla. Daarnaast was de oosterse architectuur in Andalusië erg populair. Zelfs in de Verenigde Staten en Cuba is nog de invloed te zien van de architectuur uit het midden-oosten. Dit was ook een gevolg van de belangstelling voor Andalusië in het buitenland.
Reizigers schreven boeken en krantenartikelen over hun reizen. De mensen wilde afbeeldingen zien in boeken en tijdschriften. Het beeld van Andalusië werd op deze manier door heel Europa verspreid. De Engelse schrijver Richard Ford, reisde vier jaar door Spanje en schreef een handboek voor de reiziger (“Handbook for Travelers in Spain”). Een merkwaardig detail: Richard Ford maakte in 1839 een kleine graffiti; hij kerfde zijn naam in de fontein van de ”Patio met Leeuwen” in het Alhambra.
Andalusië vertegenwoordigde Spanje op de eerste wereldtentoonstellingen. In 1851 in Londen met “El Patio de los Leones” uit het Alhambra; in 1867 in Parijs met het Moorse paleis “Real Alcázares” in Sevilla en in 1900 in Parijs met “La giralda” in Sevilla. Beter gezegd ze bedachten Andalusië tussen Parijs en Londen. Reclameslogans waren: Andalusië, Europees gemak in het oosten” of “romances of the east with comfort of the west”. Tot vandaag de dag wordt het beeld van Spanje bepaald door deze beeldvorming in de negentiende eeuw.
Een interessant boek over de culturele en literaire geschiedenis van Sevila is: “Seville, Córdoba and Granada. A cultural and literary history” de Elizabeth Nash.
Dit artikel is geschreven naar aanleiding van een conferentie in het Instituto Cervantes Utrecht: “Het beeld van Spanje in de wereld” met Ángel del Prado in 2007. Naar aanleiding van mijn vakantie in Sevilla heb ik het oorspronkelijke artikel aangepast.
De Spaanse versie van dit bericht is te lezen op het blog van Instituto Cervantes in Utrecht
http://utrecht.blogs.cervantes.es/2015/01/21/andalusie-het-beeld-van-spanje-in-de-negentiende-eeuw-andalucia-la-imagen-de-espana-en-el-siglo-xix/